Pijn-brein model in gewone taal
Chronische pijn is een complex fenomeen dat niet alleen het lichaam beïnvloedt, maar ook je geest. Het pijn-brein model helpt ons te begrijpen hoe pijn en psyche met elkaar samenhangen. Simpel gezegd, wanneer je langdurig pijn hebt, kan je brein gevoeliger worden voor pijnprikkels. Dit betekent dat zelfs kleine bewegingen of lichte aanrakingen pijnlijker kunnen aanvoelen dan ze eigenlijk zijn.
Je kunt dit vergelijken met een rookmelder die te gevoelig is afgesteld. Een kleine hoeveelheid rook veroorzaakt dan al een luid alarm. Zo werkt het ook in je lichaam: je zenuwen sturen vaker pijnsignalen naar je brein, zelfs als er geen echte dreiging is. Dit kan ervoor zorgen dat je pijn ervaart, zelfs zonder duidelijke fysieke oorzaak.
Het begrijpen van dit proces is belangrijk omdat het je helpt inzien dat de pijn die je voelt deels door je brein wordt versterkt. Dit is niet hetzelfde als zeggen dat het ’tussen je oren’ zit, maar het geeft wel aan dat de manier waarop je met pijn omgaat, een verschil kan maken in hoe je het ervaart.
Catastroferen en bewegingsangst herkennen
Wanneer je last hebt van chronische pijn, is het makkelijk om te vervallen in catastroferen. Dit betekent dat je de pijn erger maakt in je hoofd dan hij in werkelijkheid is. Je denkt bijvoorbeeld: ‘Als ik nu beweeg, wordt de pijn ondragelijk.’ Dit soort gedachten kunnen leiden tot angst voor beweging, omdat je bang bent dat het de pijn verergert.
Het eerste stap naar verandering is het herkennen van deze gedachten. Vraag jezelf af of je gedachten realistisch zijn of dat je de situatie erger maakt dan nodig is. Het kan nuttig zijn om deze gedachten op te schrijven en te analyseren. Vaak ontdek je dat je jezelf onnodig bang maakt.
Fysiotherapeuten kunnen je helpen met het herkennen van deze angstgedachten. Door samen te werken, kun je strategieën ontwikkelen om je angst voor beweging te verminderen. Dit is belangrijk omdat angst je belemmert om te bewegen, terwijl beweging juist kan helpen om de pijn te verminderen.
Graded Exposure (GE/GET) bij pijn
Graded Exposure, ook wel geleidelijke blootstelling genoemd, is een techniek die vaak wordt gebruikt om angst voor pijn te verminderen. Het idee is om je langzaam bloot te stellen aan de bewegingen of activiteiten die je angstig maken. Door dit stap voor stap te doen, wen je aan de beweging en merk je dat de verwachte pijn niet optreedt.
Het voordeel van deze methode is dat je het vertrouwen in je lichaam herstelt. Je leert dat je meer kunt dan je denkt, en dat beweging niet per definitie leidt tot meer pijn. Dit kan een krachtige manier zijn om uit de vicieuze cirkel van angst en pijn te breken.
Een fysiotherapeut kan je begeleiden in dit proces. Samen bepalen jullie welke activiteiten je angst geven en hoe je deze kunt aanpakken. Door realistische doelen te stellen en je voortgang bij te houden, kun je stap voor stap je bewegingsvrijheid vergroten.
ACT: ruimte maken voor waardevol leven
Acceptance and Commitment Therapy, kortweg ACT, is een vorm van therapie die je helpt om je leven niet te laten beheersen door pijn. In plaats van te vechten tegen de pijn, leer je de pijn te accepteren en je aandacht te richten op de dingen die echt belangrijk voor je zijn.
ACT helpt je om waardevolle doelen te stellen en hiernaartoe te werken, ondanks de pijn. Dit kan betekenen dat je meer tijd doorbrengt met familie, een hobby oppakt, of gewoon meer geniet van het moment. Het doel is om een leven te leiden dat de moeite waard is, zelfs met de aanwezigheid van pijn.
Fysiotherapeuten kunnen ACT-principes integreren in je behandeltraject. Door samen te werken, kun je leren hoe je je focus verlegt van de pijn naar wat je echt wilt bereiken. Dit kan een bevrijdende ervaring zijn die je helpt om je leven weer op te pakken.
Fysio × psych: zo werkt samenwerking
De samenwerking tussen fysiotherapie en psychologie kan een krachtige combinatie zijn bij de behandeling van chronische pijn. Terwijl de fysiotherapeut zich richt op het fysieke aspect en het verbeteren van je bewegingsmogelijkheden, kan de psycholoog je helpen om te gaan met de mentale uitdagingen van pijn.
Door deze twee disciplines te combineren, krijg je een holistische aanpak die zowel je lichaam als je geest behandelt. Dit kan leiden tot betere resultaten omdat je zowel de fysieke als psychische aspecten van pijn aanpakt. De fysiotherapeut en psycholoog kunnen samenwerken om een behandelplan op maat te maken dat aansluit bij jouw specifieke behoeften.
Deze samenwerking kan je ook helpen om je motivatie en zelfvertrouwen te vergroten. Wanneer je merkt dat je vooruitgang boekt, zowel fysiek als mentaal, kan dit een positieve invloed hebben op je algehele welzijn.
Multidisciplinaire intake plannen
Een multidisciplinaire intake is een belangrijke eerste stap in de behandeling van chronische pijn. Tijdens deze intake worden verschillende specialisten betrokken om een volledig beeld van je situatie te krijgen. Dit kan een fysiotherapeut, psycholoog, en eventueel een andere specialist zijn, afhankelijk van je klachten.
Het doel van deze intake is om een behandelplan te maken dat volledig is afgestemd op jouw behoeften. Door verschillende perspectieven te combineren, kan er een effectievere strategie worden ontwikkeld. Dit kan leiden tot betere resultaten en een sneller herstel.
Tijdens de intake wordt gekeken naar de fysieke en mentale aspecten van je pijn. Dit helpt om de onderliggende oorzaken te begrijpen en een plan te maken dat je helpt om zowel fysiek als mentaal sterker te worden. Door vanaf het begin een duidelijke strategie te hebben, kun je gerichter werken aan je herstel.